Wyślij kleszcza na badania

Badanie kleszczy z każdym rokiem staje się coraz popularniejsze. Decydują o tym spadające ceny badań i wzrastająca liczba laboratoriów oferujących tę usługę. Ceny zawierają się w kwotach od stu kilkudziesięciu do kilkuset złotych w zależności od zakresu badań i wybranego laboratorium. Badanie kleszcza można wykonać w niektórych stacjach Sanepidu, Zakładach Higieny Weterynaryjnej oraz kilku prywatnych laboratoriach.

Na forach internetowych można natknąć się na wiele dyskusji pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami badania kleszczy.
Spróbujmy podsumować wnioski płynące z tych dyskusji. Przede wszystkim badania samego kleszcza nie należy utożsamiać z diagnostyką chorób odkleszczowych, np. boreliozy. Fakt, że kleszcz, który nas ukąsił był zakażony np. krętkami Borrelii nie przesądza o tym, że w przyszłości zachorujemy na boreliozę. Jednym z czynników, które o tym decydują, jest ilość bakterii obecnych w kleszczu.

Specjaliści z firmy Amplicon podają, że niektóre kleszcze zawierają zaledwie kilkadziesiąt bakterii, a w innych ta liczba może sięgać nawet kilkudziesięciu milionów. Drugim niezwykle ważnym czynnikiem decydującym o zakażeniu jest czas przebywania pajęczaka na naszej skórze.
Ryzyko zakażenia jest stosunkowo niewielkie w ciągu pierwszej doby (kilka-kilkanaście procent) wzrastając do blisko 100% przy trzech dobach żerowania kleszcza.

Czy w takim razie badanie kleszcza ma sens?

Wbrew pozorom można wskazać kilka istotnych argumentów przemawiających za takim badaniem. Z diagnostycznego punktu widzenia badanie kleszcza jest najbardziej wartościowe w przypadku wyniku ujemnego. Oznacza bowiem, że kleszcz nie mógł nas zarazić niebezpiecznymi patogenami. Wiele osób czuje bardzo silną obawę przed potencjalną infekcją i po ukąszeniu decyduje się zastosować profilaktyczną antybiotykoterapię lub wykonuje drogie badania mające potwierdzić lub wykluczyć zakażenie. Tymczasem większość kleszczy nie stanowi dla nas zagrożenia. Na przykład, boreliozą może nas zarazić „tylko” ok. 20-25% kleszczy. Zatem w większości przypadków ukąszeń dodatkowe działania są całkowicie zbędne. Zbadanie pajęczaka pozwala pozbyć się obaw związanych z potencjalnym zakażeniem, uniknąć przyjmowania antybiotyku lub zaoszczędzić czas i niemałe pieniądze wydane na diagnozowanie ukąszonej osoby.



A jeśli uzyskamy dodatni wynik badania kleszcza?

Nie przesądza on o tym, że zostaliśmy zarażeni. Jednak taki wynik wcale nie jest bezwartościowy, jak twierdzą przeciwnicy badania kleszczy. Stanowi bowiem dla nas i dla lekarza cenną informację o tym, że mieliśmy kontakt z określonym patogenem i w przypadku pojawienia się niepokojących objawów pozwoli szybko postawić właściwą diagnozę lub zastosować profilaktykę. Pierwsze objawy większości chorób odkleszczowych przypominają zwykłe przeziębienie. Rumień wędrujący, który uchodzi za znak rozpoznawczy boreliozy, nie pojawia się nawet w 50% przypadków zachorowań. W tej sytuacji pozytywny wynik badania kleszcza pozwoli lekarzowi zwrócić uwagę, że objawy chorobowe, z którymi się do niego zgłosiliśmy, to nie „zwykłe” przeziębienie, ale np. początek infekcji wirusem kleszczowego zapalenia mózgu, która „przeoczona” może doprowadzić do nieodwracalnych powikłań, a nawet śmierci.

Czym należy się kierować wybierając laboratorium do zbadania kleszcza?

Najważniejsze kryterium to metoda badania. Należy zwrócić uwagę na to, aby była to metoda genetyczna oparta o technikę Real Time PCR. Obecnie jest to najbardziej wiarygodna metoda obecna na rynku. Drugim istotnym kryterium jest czas oczekiwania na wynik. W niektórych laboratoriach na wynik badania oczekuje się kilka dni, w innych nawet kilka tygodni, co w zasadzie mija się z celem wykonania takiego badania. Samo badanie kleszcza jest szczególnie wskazane w przypadku ukąszeń małych dzieci, u których łatwo przeoczyć pierwsze objawy infekcji odkleszczowych lub pomylić je z innymi infekcjami częstymi w tej grupie wiekowej. Drugą grupą, która może skorzystać na badaniu kleszczy są osoby, które w przeszłości chorowały na chorobę odkleszczową (np. boreliozę), gdyż w ich przypadku tradycyjnie stosowane metody diagnostyczne są bardzo zawodne.