Poród... No właśnie.

Jak się do niego przygotować? Co należy wiedzieć, by wyrobić sobie zdanie?

W położnictwie i ginekologii, podobnie jak w innych dziedzinach życia, sztuki, czy kultury panowały, panują i zapewne nadal dyktować będą warunki pewne mody. W latach ubiegłych panowała moda na karmienie dzieci sztucznymi mieszankami mlecznymi – dziś natomiast obserwujemy renesans karmienia piersią.
Kiedyś noworodki bezpośrednio po porodzie myto, a następnie były badane przez lekarza neonatologa. Dziś stawiamy na kontakt skóra do skóry przynajmniej przez dwie pierwsze godziny życia noworodka a maź płodową zmywamy ze skóry noworodka dopiero po dwóch dniach.
Jeśli chodzi o poród, a zwłaszcza jego drogę w Polsce nie ma w tym zakresie dowolności. Aczkolwiek pacjentki prezentują różne postawy. Część z nich boi się bólu towarzyszącego porodowi i pragnie urodzić cięciem cesarskim. Ich opozycjonistki natomiast dążą do porodu jak najbardziej naturalnego, często decydując się urodzić bez znieczulenia.
Poród… No właśnie. „Z czym to się je…” Jak się do niego przygotować? Co należy wiedzieć, by wyrobić sobie zdanie?

W przypadku, gdy ciąża przebiega prawidłowo, dziecko położone jest podłużnie główkowo, czyli skierowane jest główką w kierunku wchodu miednicy, gdy nie jest za duże i gdy nie ma przeciwskazań zdrowotnych ze strony matki, naturalną i najbardziej optymalną drogą porodu jest poród drogami i siłami natury. Nawet gdy ciąża powikłana jest nadciśnieniem, cukrzycą, czy cholestazą ciężarnych, dążymy do tego by ciężarna urodziła drogami i siłami natury, odpowiednio w czasie planując indukcję porodu. Dlaczego? Podczas przechodzenia dziecka przez ciasny kanał rodny matki dochodzi do wyciskania płynu owodniowego z jego nierozprężonych przed nabraniem pierwszego oddechu płuc oraz lepiej stymulowany jest ośrodek oddechowy, co zapobiega zaburzeniom oddychania w pierwszych godzinach życia. W przypadku powyższych dziecko zabierane jest do Oddziału Patologii Noworodka, lub Oddziału Intensywnej Terapii, gdzie lekarze neonatolodzy stosują różnorodne techniki zapewnienia mu wsparcia oddechowego. Dziecko nie przebywa wówczas z matką. Ponadto u dzieci urodzonych drogami natury obserwujemy mniej alergii i mniej chorób autoimmunologicznych. Po porodzie drogami i siłami natury, w przeciwieństwie do porodu drogą cięcia cesarskiego, pokarm kobiecy pojawia się niemal od razu, jest go więcej, i możliwe jest karmienie piersią „od zaraz”.
Gdy nie ma wskazań do indukcji porodu po prostu czekamy, bowiem to dziecko „decyduje” kiedy jest wystarczająco dojrzałe i kiedy może przyjść na świat. Jak? Wydziela mianowicie kortyzol, hormon, kory swoich nadnerczy. Jak poznać, czy to już zaczął się poród? Dojdzie do odpłynięcia płynu owodniowego, pacjentka zacznie podkrwawiać z dróg rodnych, co związane jest z rozwieraniem się szyjki macicy i pojawi się regularna czynność skurczowa macicy. To jest właśnie moment, by zabrać spakowaną wcześniej wyprawkę i udać się do szpitala. W takiej wyprawce znajdować się powinny rzeczy dla matki i dla dziecka, których zestaw podawany jest na każdej szkole rodzenia i widnieje na stronie internetowej niemal każdego szpitala położniczego.
W Sali Porodowej ciężarną opiekuje się wykwalifikowana położna, która pod okiem lekarza położnika prowadzić będzie poród. Bardzo ważną sprawą jest zabranie ze sobą do porodu dokumentacji medycznej z prowadzenia ciąży, a w szczególności wyniku grupy krwi, książeczki prowadzenia ciąży, posiewu GBS, czy aktualnej morfologii krwi. Jeśli pacjentka nie posiada tej ostatniej, ważnej co najwyżej dwa tygodnie, pobierana jest ona w Sali Porodowej. Gdy morfologia jest prawidłowa, a w szczególności prawidłowy jest poziom płytek krwi odpowiedzialnych za jej krzepnięcie i pacjentka „dojdzie” co najmniej do 4 cm rozwarcia, ale nie więcej niż osiem, poród można znieczulić. Znieczulenia dokonuje lekarz anestezjolog, proponując zazwyczaj znieczulenie zewnątrzoponowe, podczas którego zakłada okołokregosłupowo cennik, przez który podawane są leki znieczulające. Całość porodu monitorowana jest zapisem KTG, który świadczy o dobrostanie dziecka, lub wskazywać może na stan zagrożenia. W taki sytuacjach poród ukończony jest drogą ciecia cesarskiego, kleszczami lub przy użyciu próżniociągu położniczego. Gdy jednak wszystko przebiega prawidłowo pod koniec porodu w kroczu widoczna jest główka dziecka, a następnie rodzą się barki i reszta ciała dziecka. Zagadnieniem które budzi wiele kontrowersji jest nacięcie krocza. Kiedyś nacinano je rutynowo, zwłaszcza u pacjentek rodzących po raz pierwszy. Dziś dążymy do ochrony krocza. Jednak w przypadku gdy nie możliwa jest właściwa współpraca rodzącej z położną prowadzącą poród, gdy krocze zaczyna pękać, lub gdy zwyczajnie stanowi ono przeszkodę porodową jest ono nacinane przez położną lub lekarza. Krocze nacinane jest w czasie skurczu, gdy napiera na nie główka dziecka i nawet gdy nie zastosowano znieczulenia porodu, zabieg ten jest zazwyczaj niebolesny. Po urodzeniu się dziecka podawana jest dożylnie oksytocyna, a następnie rodzi się łożysko. Gdy jest ono całe, gdy nie stwierdzamy jego elementów, które pozostały wewnątrz macicy i mogłyby być przyczyną krwawienia, czy zakażenia - poród uważamy za zakończony. Wówczas lekarz kontroluje, czy w czasie porodu nie doszło do uszkodzenia struktur kanału rodnego i zaopatruje chirurgicznie nacięte krocze. Rany krocza goją się bardzo dobrze i po 6 tygodniach po porodzie pozostaje jedynie niewielka niepozorna blizna. W czasie pobytu po porodzie na oddziale położniczym podawane są natomiast leki przeciwbólowe, które można stosować podczas karmienia piersią.

Gdy jednak istnieją przeciwskazania do porodu drogami i siłami natury, ciąża powinna być ukończona planowym cięciem cesarskim. W takim przypadku lekarz prowadzący ciążę wystawia skierowanie do szpitala do cięcia cesarskiego, z którym ciężarna powinna udać się jak najszybciej do miejsca, które wybrała, aby ustalić dogodny termin. Zazwyczaj dąży się do ukończenia ciąży w okolicach terminu, porodu, tak jest najbezpieczniej dla dziecka, nie bez kozery ciąża trwa 40 tygodni. Oczywiście są sytuacje, kiedy trzeba zdecydować inaczej. Przygotowując się do cięcia cesarskiego, oprócz dokumentacji medycznej takiej, jak do porodu drogami i siłami natury pacjentka powinna posiadać dokument od lekarza specjalisty zawierający wskazania do ciecia cesarskiego, gdy są one pozapołożnicze, np. psychiatryczne, ortopedyczne itd. Dodatkowo do cięcia cesarskiego wymagany jest wynik oznaczenia fibrynogenu – parametru krzepnięcia krwi. W końcu cięcie cesarskie to operacja chirurgiczna podczas której dochodzi do rozcięcia powłok ciała, macicy, wydobycia płodu i zeszycia naciętych struktur. Najczęściej stosowanym znieczuleniem do ciecia cesarskiego jest znieczulenie podpajęczynówkowe, gdzie podobnie jak w znieczuleniu zewnątrzoponowym leki podawane są okołokregosłupowo, ale bez konieczności zakładania cewnika. W tym znieczuleniu pacjentka jest przytomna podczas trwania operacji i może po porodzie zobaczyć swoje dziecko. Niestety nie może ono być „kangurowane” przez 2 godziny, bo utrudniałoby to chirurgom kontynuowanie operacji, dlatego po zbadaniu przez lekarza neonatologa wyjeżdża ono z bloku operacyjnego i pozostaje pod opieką osoby towarzyszącej rodzącej. Po operacji pacjentka przebywa na bloku pooperacyjnym razem z dzieckiem, niestety niemożliwe jest przebywanie tam osób odwiedzających. Gdy znieczulenie podpajęczynówkowe przestaje działać, pacjentce podawane są leki przeciwbólowe, stopniowo jest ona uruchamiana i spożywa swój pierwszy po operacji posiłek – kleik ryżowy. Gdy wszystkie parametry życiowe są w normie, pacjentka może samodzielnie się poruszać i nie wymiotuje, przechodzi wraz dzieckiem na salę ogólną.

A propos mód: kiedyś pacjentki po porodzie przebywały na oddziale położniczym co najmniej tydzień, a dzieci dowożone były do nich tak zwanymi „tramwajami” co 3 godziny na karmienie. Obecnie, gdy połóg i pierwsze dni życia noworodka przebiegają prawidłowo pacjentka spędza w szpitalu jedynie dwie noce w tak zwanym systemie rooming in, czyli wraz z dzieckiem. Dzięki temu stwarzane są warunki do nawiązywania wzajemnej więzi matki z dzieckiem od pierwszych godzin życia, uczą się oni siebie wzajemnie, a dziecko może być karmione na żądanie, czyli zgodnie z panującym obecnie zwyczajem. Wychodząc ze szpitala pacjentka otrzymuje kartę informacyjną z zaleceniami lekarskimi.

Mam nadzieję, że artykuł ten rozwiał trochę wątpliwości i kontrowersje nagromadzone wokół porodu. Niesamowicie pomocne dla państwa będą zajęcia w Szkole Rodzenia, gdzie lekarze i położne przygotują państwa do porodu merytorycznie, zaprezentują ćwiczenia oddechowe, powiedzą jak przeć efektywnie, czy będziecie mieć państwo pierwsze wprawki w trzymaniu i przewijaniu dziecka. Przygotowanie do porodu powinno mieć miejsce począwszy od pierwszej wizyty położniczej, któż innych niż położnik prowadzący lepiej odpowie państwu na nurtujące Was pytania. W Ultramedice zespół specjalistów na pewno przygotuje państwa do porodu siłami natury, lub gdy zaistnieją wskazania do porodu drogą ciecia cesarskiego, a nawet je wykona. Wszystkiego dobrego.

Zespół specjalistów z Kliniki "Ultramedica - Centrum Zdrowia Kobiety" w Legionowie